OECD, AR-GE ya da araştırma-geliştirmeyi “Bilgi dağarcığını artırmak amacı ile sistematik bir şekilde sürdürülen yaratıcı çalışma” olarak tanımlanır. 5746 sayılı kanunun AR-GE tanımı ise şu şekildedir: “Araştırma ve geliştirme, kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yararlı çalışmalar.”

AR-GE faaliyetlerini, günümüzde üç ana başlık altında inceler.

AR-GE aşamaları nelerdir?

• Temel araştırma: Esas araştırma faaliyetleri, ilk bakışta herhangi bir somut değerlendirme ya da uygulaması olmayan yaklaşımların, zemini oluşturabilmek için gereksinim duyulan teorik ve deneysel çalışmaları kapsamaktadır.
• Uygulamalı araştırma: Uygulamalı AR-GE faaliyetler, belirli kullanışlı bir hedefe ulaşmak amacıyla yürütülmekte olan özgün araştırmaların çalışmalarını kapsar. Uygulamalı olan araştırmalar, yeni bilgiler edinme amacıyla yapılmakta.
• Deneysel geliştirme: Deneysel geliştirmelerse temel ve uygulamalı araştırma adımlarından sonra, elde edinilen teorik bilgi ve yaklaşımlardan gereksinimle, yeni ürün ve aygıtlar üretmek amacındaki tesis ve sistemi geliştirmeye dönük düzenli çalışmaların yapıldığı aşamadır.

Araştırma geliştirme faaliyetlerinin amaçları nelerdir?

Şirketlerin yeni ürünler, süreç veya hizmet yaratabilmek adı altında başlatmış olduğu AR-GE faaliyetleri, üniversiteler, araştırma kuruluşları veya özel şirketlerin tarafından yürütülmektedir. İngilizcede “know-how” olarak ifade edilen donanımı da beyan eder. AR-GE, ülkede yüksek teknolojili ürünlerin geliştirilmesi açısından da oldukça önem arz eder. AR-GE çalışmalarının amaçlarını sıralayacak olursak sıralama şu şekildedir:

• Şirketlerin üretmiş olduğu teknolojik bilgileri ticarete dökmektir.
• Sektörlerin teknolojik değişime uygunluğunu artırıp kuruluşlar içi gelişimi artırmaktır.
• Sanayide maliyet düşürmek, aynı zamanda ürün ve hizmet verimini ve kalitesini yükseltmektir.
• Teknolojik alt yapıyı güçlendirmektir.
• Daha sonraki dönemlerde yeni teknolojilerin üretimini artırıp hızlandıracak teorik bilgi birikimi oluşturmaktır.

AR-GE teşvikleri nelerdir?

İleri düzey teknolojiye sahip ürünlerin üretimini, ihracı ve ülke ekonomisine yardım sağlanması için Türkiye’de, şirketlerin AR-GE çalışmalarına daha fazla bütçe ayırması hayli önem arz etmektedir. Bunun gerçekleşmesi için de devlet birçok destek verir ve teşvik eder. Ülkemizde güncel verilerle AR-GE faaliyetlerinin GSMH’deki oranı binde 40 civarlarında. AR-GE alanında çalışanların iş gücünün oranı da 10 binde 8’dir. Dünya ortalamasının gerisinde kalan bu oranların yükselmesi için Türkiye, özel sektörü AR-GE konusunda gelişim sağlayacak ve yasal düzenlemeler sunacak. Bu sunulacak yasal düzenlemeleri AR-GE teşvikleri başlığıyla bir sonraki paragrafta açıklayacağız.

Vergi destekleri

AR-GE faaliyetlerinde bulunan şirketlerde vergi ertelenmesi ve taksitlendirmelerde teşvik verilmektedir. AR-GE faaliyetleri yürütmekte olan işletmelerde kurumsal vergilerde indirim tanınır. Bu teşvik aynı zamanda yeni teknoloji arayışları içerisindeki şirketlere de sunulur. Bir diğer teşvik ise AR-GE alanında çalışmakta olan işletmelere sunulan vergi muafiyetidir. TÜBİTAK’ın olumlu görüş vermiş olduğu, Yatırım Teşvik Belgesi ve Yatırım İndirimi Belgesi’ni almış şirketler, bakanlığın istediği diğer şartları da sağlar ise vergi muafiyeti almış olur.

Yatırım destekleri

Geliştirme ve araştırma faaliyetlerinde bulunmuş olan işletmelere yatırım desteği de verilmektedir. Bu kapsamda yatırım indirimi, kredi ve dış krediler için de teminat desteğinde bulunulur.